Meer inclusie, minder barrières: vier projecten die het verschil maken in meedoen in onderwijs en werk

Vier projecten ontvingen financiering via de NWA-Call ‘Participatie van mensen met een hersen- en/of psychische aandoening in educatie en werk’. De projecten richten zich op het verbeteren van maatschappelijke participatie voor mensen met hersen- en/of psychische aandoeningen, met een specifieke focus op meedoen aan onderwijs en (on)betaald werk.

De NWA-Call is samen met het ministerie van VWS en vanuit het gedachtegoed van het Nationaal Plan Hoofdzaken ontwikkeld. Hersen- en psychische aandoeningen maken het moeilijk om mee te doen aan werk en onderwijs. Dit speelt vooral tijdens overgangsperiodes zoals van school naar werk of van herstel naar een baan.

Er is nu nog te weinig samenwerking tussen zorg, werk en onderwijs. Hierdoor raken mensen in deze situaties vaker uit beeld en wordt het lastiger om mee te kunnen (blijven) doen aan de maatschappij. Dit speelt zeker een grote rol bij mensen met een lagere sociaaleconomische positie (SEP) en mensen met een migratieachtergrond.

Om mensen met een hersen- en/of psychische aandoening beter te kunnen begeleiden bij overgangsperiodes is er meer kennis en zijn er effectievere ondersteuningsmethoden en handelingsperspectieven nodig. Ook is het belangrijk dat stigmatisering wordt tegengegaan. De vier toegewezen projecten dragen hier allemaal aan bij.

De toegewezen projecten

Strengthening Talents and Employment Pathways – Unlocking Potential in mental health recovery (STEP-UP)

STEP-UP wil de effectiviteit en toegankelijkheid van Individual Placement and Support (IPS)-trajecten voor mensen met psychische problemen versterken. Met name voor mensen met een lagere sociaaleconomische positie of een migratieachtergrond. Het project richt zich op twee centrale vragen: hoe kunnen IPS-professionals individuele belemmeringen voor werkgelegenheid beter identificeren en aanpakken? En hoe beïnvloeden contextuele en systemische belemmeringen de toegang tot en de resultaten van IPS-trajecten?

Door samenwerking van meerdere sectoren te bevorderen en toegankelijke, contextgevoelige hulpmiddelen te ontwikkelen, draagt het project bij aan meer op maat gemaakte en rechtvaardige arbeidsondersteuning voor mensen met psychische problemen in Nederland.

Supporting Transitions and Educational Participation through Uniting for supportive Pathways (STEP-UP) for Youth with Brain and/or Mental Conditions

Ondanks een goed onderwijssysteem staat Nederland voor een groeiende uitdaging. Steeds meer kinderen en jongeren met hersenaandoeningen of psychische problemen, zoals ADHD, autisme en verworven hersenletsel, hebben moeite om op school te blijven. Vooral tijdens belangrijke onderwijsovergangen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om terugkeer na ziekte of psychische behandeling en de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs.

Dit project draagt bij aan een meer inclusief, adaptief en gecoördineerd onderwijssysteem. De resultaten gaan niet alleen over de onderzochte overgangen, maar ook over bredere onderwijs- en beroepsopleidingen. Op die manier ondersteunt dit project langdurige participatie en welzijn.

Breaking barriers: empowering youths in education and employment transitions

Schoolbezoekproblemen (SAP's) – zoals schoolweigering, spijbelen en uitsluiting – komen wereldwijd en in Nederland voor bij 10-15% van de jongeren en vormen een grote uitdaging voor inclusieve deelname aan het onderwijs en de overgang van school naar werk. Autistische jongeren hebben hier vaker mee te maken. Toch blijven de interventies van nu versnipperd, niet op maat gemaakt en specifiek voor bepaalde stoornissen. Dit interdisciplinaire onderzoeksproject helpt bij het beter begrijpen en verminderen van SAP's.

Dit project doet dit met een syndemische benadering, waarbij wordt onderzocht hoe psychische gezondheidsproblemen, lichamelijke gezondheid, sociale context en systemische factoren op elkaar inwerken en elkaar versterken.

Door participatieve methoden creëert dit project interventies en ontwikkelt instrumenten om de inclusie in het onderwijs en de resultaten van de overgang van school naar werk te verbeteren. Door kennis over verschillende aandoeningen en sectoren te bundelen, draagt dit project rechtstreeks bij aan de doelstellingen van de Nederlandse Onderzoeksagenda: verbeterde participatie van jongeren met psychische aandoeningen.

Bridging Gaps, Building Futures: Co-creating Sustainable Employment Pathways for Minoritized Young Adults with Mental Health and Brain-Related Conditions

In Nederland leeft een op de vier jongvolwassenen met psychische en/of hersengerelateerde aandoeningen. Vooral jongeren met een minderheidsachtergrond (bijvoorbeeld mensen met een lage sociaaleconomische positie of met een migratie-, vluchtelingen- of etnische minderheidsachtergrond) hebben te maken met hardnekkige en elkaar overlappende belemmeringen tijdens de overgang van onderwijs naar werk.

Dit project wil een geïntegreerd, meerlagig kader ontwikkelen dat verklaart hoe individuele, organisatorische en maatschappelijke factoren op elkaar inwerken. Op die manier hoopt dit project bij te dragen aan de overgang van onderwijs naar duurzame werkgelegenheid bij jongeren uit minderheidsgroepen met psychische en/of hersengerelateerde aandoeningen.

Interdisciplinair, co-creatief en systeemgericht werken

Het consortium brengt experts samen op het gebied van psychologie, neurologische ontwikkeling, onderwijs, arbeidsparticipatie, volksgezondheid en praktijkervaring uit universiteiten, hogescholen en maatschappelijke partners. Met deze vier projecten werken we aan:

• het ontwikkelen van een geïntegreerd conceptueel kader voor duurzame werkgelegenheidstrajecten;

• het vertalen van dit kader naar een door belanghebbenden aangestuurd collaboratief gegevensontwerp dat in bestaande digitale infrastructuren past, waardoor gepersonaliseerde monitoring en voorspellende modellering van transitiedynamiek mogelijk wordt;

• het ontwikkelen van op sterke punten gebaseerde praktijken die ook inclusief zijn samen met werkgevers, opleiders en dienstverleners om langdurig behoud van werk te ondersteunen;

• het opzetten van een sectoroverschrijdende leergemeenschap om voortdurende samenwerking, verantwoordingsplicht en verandering op systeemniveau te bevorderen.

Met deze projecten verwachten we verbeterde duurzame inzetbaarheid en geestelijk welzijn onder jongvolwassenen, versterkte coördinatie tussen onderwijs-, gezondheids- en werkgelegenheidssystemen, en de institutionalisering van inclusieve en adaptieve praktijken voor inclusieve overgangen van onderwijs naar werk. Hiermee bevorderen de projecten het wetenschappelijk inzicht en praktische innovatie op het gebied van inclusieve overgangen naar de arbeidsmarkt.

Meer informatie

Wil je meer weten over de projecten in dit consortium? Meer informatie over de projecten vind je op de website van het NWO.